Cons and Pros of Plastics – ඇතුවත් බැරි නැතුවත් බැරි ප්ලාස්ටික්
ප්ලාස්ටික් කියපු ගමන් අපේ මතකෙට එන්නෙ අපි එදිනෙදා පාවිච්චි කරන බෝතල්, පුටු,බේසම්,කවර වගේ දෙවල්නෙ. ඒත් අපි තව ටිකක් සැලකිලිමත්ම බැලුවොත් ප්ලාස්ටික් පාවිච්චි කරන්නෙ නැති තැනක් හොයාගන්නත් අමාරුයි. ඒ තරමටම මේ නවීන ලෝකයේ ප්ලාස්ටික් වලට ලොකු ඉල්ලුමක් තියෙනව.අපි මේ ලිපියෙන් බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ ලෝකයේ ප්ලාස්ටික් භාවිතාව ගැන ඔබ හිතන්නෙවත් නැති කරුණු කිහිපයක් ගැන ඔබේ අවධානය යොමු කරන්නයි.
කාර්මික විප්ලවයත් සමඟ ඇරඹුණු තරඟකාරී ආර්ථික රටාවත් සමඟ ලෝකය ඉදිරියට යනකොට සෑම ක්ශේත්‍රයකම සිදුවන නව සොයාගැනීම් එක්ක ආර්ථිකව වඩා ලාභදායි හා ආකර්ෂණීය ක්‍රම වලට පෙලඹෙන්න මිනිසාට සිදුවෙන්නෙ නිතැතින්මයි. අන්න ඒ කාරනයේදී ප්ලාස්ටික් වල තියෙන ගුණාංග නිසා එයට හිමිවෙන්නෙ ප්‍රමුඛ ස්ථානයක්. අපි මුලින්ම බලමු මොනවද මේ ගුණාංග කියලා. ප්ලාස්ටික් කියන්නෙ කෘතිම අමුද්‍රව්‍යක්නෙ ඒ නිසා අපිට අවශ්‍ය විදිහට,අපේ අරමුණ අනුව එහි සංයුතිය වෙනස් කරල භාවිතා කරන්න අපිට පුලුවන්. මේ හේතුව නිසා ශක්තිමත් බව,සැහැල්ලු බව,කල් පැවැත්ම,පාරදෘශ්‍ය බව,රසායනික නිශ්ක්‍රීය වගේ නොයෙකුත් සාධක අපිට අවශ්‍ය පරිදි වෙනස් කරගන්න පුලුවන්. ඒ වගේම ප්ලාස්ටික් නිශ්පාදනයට වැය වෙන්නෙ ලෝක තෙල් සංචිතයෙන් 4% වගේ ප්‍රමාණයක් ඒ නිසා ඉතාමත් ලාභදායී අමුද්‍රව්‍යක්. උපතින්ම ප්ලාස්ටික් කියන්නෙ විද්‍යුත් හා තාප පරිවාරක උනත් ඒ ගුණාංගය පවා වෙනස් කරන්න නව තාක්ෂණයට හැකියාව ලැබිල තියෙනවා කියල කිව්වොත් ඔබ පුදුම වේවි.
අපි මුලින්ම බලමු ඇසුරුම්කරණ ක්ශේත්‍රය පිලිබදව. නොසැලකිලිමත් ලෙස ඉවත දමන මෙම දවටන නිසා කොතරම් පරිසරයට හානියක් වෙලාද කියල ඔබටත් ඕන තරම් හිතිල ඇති. කොහොම උනත් සකසන ලද ආහාර හා බොහෝමයක් ඖෂධ ඇසුරුම්කරණය කරල තියෙන්නෙ High Density Polyethylene, Polystyrene, Polypropylene වගේ ප්ලාස්ටික් භාවිතා කරල. ඇයි මේ සඳහා අපිට වෙන විකල්පයක් නැද්ද කියල ඔබ හිතුවද? අපි පොඩි උදාහරණයක් බලමු. හිතන්න යෝගට් නිශ්පාදනයක් ගැන.ඔවුන් ඒ සඳහා ප්ලාස්ටික් බඳුන් වෙනුවට වීදුරු බදුන් භාවිතා කරා කියල හිතන්න. එහෙම උනොත් එහි ස්කන්ධය වගේම වැඩි ඉඩක් ප්‍රවාහනයේදී වැයවෙන නිසා ප්‍රවාහනයේදී වැඩි පිරිවැයක් දරන්නට සිදුවෙනවා. තවත් කාරණාවක් තමයි ප්‍රවාහනයේදී කෙතරම් වැඩිපුර කාබන්ඩයොක්සයිඩ් ප්‍රමාණයක් වායුගෝලයට මුදා හරිනවාද කියන දේ. මේ පිලිබදව කැනඩාව සිදුකරල තියෙන සමීක්ෂණයකට අනුව ප්ලාස්ටික් ඇසුරුම් නිසා එම රටට අව්රුද්දකට මිලියන 100 කට ආසන්න තෙල් බැරල ඉතුරුවක් වගේම මිලියන 12කට ආසන්න මගී කාර් වලින් පිටවෙන කාබන්ඩයොක්සයිඩ් ප්‍රමාණයක් වායුගෝලයට එක්විම වලක්වාගන්නත් පුලුවන් වෙලා තියෙනවා. ඉතින් දැන් ඔබට වැටහෙන්න ඇති ප්ලාස්ටික්වල නෙමෙයි වරද අපි ඒවා බැහැර කරන ආකාරයෙනුයි පරිසරය දූෂණය වෙන්නෙ කියල.
මල නොබැදීම, විද්‍යුත් හා තාප පරිවාරක ලෙස යොදාගැනීමට හැකි වීම වගේ කරුණු නිසා ඉදිකිරීම් හා නිශ්පාදන ක්ශේත්‍රය තුලත් ප්ලාස්ටික් වලට ලොකු ඉල්ලුමක් පවතිනවා. ඔබ අවට ඇති ගෘහභාණ්ඩ දෙස මදක් බලන්න.ඒ බොහෝමයක් දැවමය භාණ්ඩ වෙන්න පුලුවන් නමුත් මොහොතක් ඔබ කල්පනා කරල බලන්න සීග්‍රයෙන් ජනගහන වර්ධනය වන ලෝකයේ දැව වලට පමණක් ඒ ඉල්ලුම සැපයීමට හැකිද කියා. එසේ උවහොත් සිදුවන්නෙ කාන්තාරකරණය වේගවත් වීම නේද? මේ නිසා වඩා ලාභදායිව ගෘහභාණ්ඩ නිශ්පාදනයටත් ප්ලාස්ටික් අමුද්‍රව්‍ය භාවිතා කරනවා. වාහන අමතර කොටස් ක්ශේත්‍රය තුලත් ප්ලාස්ටික් කියන්නෙ නැතුවම බැරි අමුද්‍රව්‍යක්. සාමාන්‍ය මගී කාරයක කොටස් වලින් 1/3 කොටසකට වගකියන්නෙ සැහැල්ලු හා ශක්තිමත් ප්ලාස්ටික්. මේ නිසා අඩු ඉන්ධන පරිභෝජනයක් තුලින් හරිතාගාර වායු විමෝචනය අඩු කරල වාහනවල කාර්‍යක්ශමතාවය ඉහල දැමීමට හැකියාව ලැබිල තියෙනවා. ප්ලාස්ටික් වල පිහිටෙන් තමයි ඔබේ ඔය ජංගම දුරකථනය,ලැප්ටොප් පරිගණකය වගේම බොහෝමයක් විදුලි උපකරණ පහසුවෙන් එහා මෙහා ගෙනියන්න පුලුවන් තරමට සැහැල්ලු වෙලා තියෙන්නෙ. ඒ වගේම ඉතාමත් ශක්තිමත් කෘතිම මාංශ පේශී Nylon හා Carbon Nanotube වලින් සවිගන්වන ලද HDPE භාවිතා කරල නිපදවන්න විඳ්‍යාඳයන් සමත් වෙලා තියෙනව. ඉතින් මේ වගේ කාරණා නිසා ප්ලාස්ටික් නිශ්පාදන ආශිත්‍ර රැකියා විශාල ප්‍රාමාණයක් ලෝකයේ අස්සක් මුල්ලක් නෑරම ව්‍යාප්ත වෙලා දවසින් දවස වර්ධනය වන කර්මාන්තයක් බවට පත් වෙලා කිව්වොත් නිවරදියි. චීනය තමයි ලෝකයේ ප්ලාස්ටික් පරිභෝජනයෙ වගේම නිශ්පාදනයෙත් අංක 1 ඉන්නෙ. Covid-19 වසංගතයත් එක්ක උනත් අනිත් කාර්මික ක්ශේත්‍රවල බිඳවැටීම් තිබුණත් ප්ලාස්ටික් ඉල්ලුම තවත් වැඩිවෙලා තියෙන්නෙ ආරක්ශිත මුව ආවරණ නිර්මාණය කිරීමට සිදු වීම නිසයි.
මෙහෙම ප්ලාස්ටික් ගැන වර්ණනා කරාට ලෝකයේ සුන්දරත්වය නැතිකරල දාන්න ප්ලාස්ටික් වලට අපි දැනටමත් අවසර දීල ඉවරයි. ඒ දරාගැනීමට බැරි තරම් ප්ලාස්ටික් තොග අක්‍රමවත්ව පරිසරයට බැහැර කිරීමෙන්. නමුත් එක් ජීවිතයකින් පස්සෙ ප්ලාස්ටික් වලට තවත් ජීවිතයක් දෙන්න පුලුවන්කම ඒ කියන්නෙ පහසුවෙන් ප්‍රතිචක්‍රිකරණයට ලක් කරන්න තිබෙන හැකියාවත් ප්ලාස්ටික් වල එක් ගුණාංගයක් නිසා එම කසළ ප්ලාස්ටික් එහෙම නැත්නම් එක් වරක් භාවිතයෙන් පසුව ඉවත දමන ප්ලාස්ටික් භාවිතා කරල විවිධ නිපැයුම් සිදුකිරීම මේ වන විට විලාසිතාවක් බවට පත්වෙලා. උදාහරණ විදිහට ඉවතලන සිලි බෑග්,බෝතල් භාවිතා කරල කොන්ක්‍රිට් වලටත් වඩා ශක්තිමත් ප්ලාස්ටික් ගඩොල ( bricks), විවිධ අලංකාර ගෘහභාණ්ඩ, රෙදිපිළි වගේම රූපලාවණ්‍යය ක්ශේත්‍රය තුල භාවිතා කරන විවිධ ආලේපන වර්ග නිර්මාණයටත් ප්ලාස්ටික් අංශු භාවිතා කරනවා. ඉතින් මෙන්න මේ විදිහට සිලි බෑගයේ ඉදන් සංකීර්ණ ව්‍යූහ තෙක්ම ආධිපත්‍යය පතුරන්නට ප්ලාස්ටික් සමතෙකු බවට පත් වෙලා තියෙනවා. කෙසේ නමුත් ප්ලාස්ටික් හරියට දැනගෙන භාවිතා කරල අපේ අනාගත පරපුරට පිරිසුදු මිහිතලයක් දායාද කරන එක අපි සැමගේ වගකීමක් බව සිහි තබා ගත යුතුයි.
Written by- Hasith Erandike
References
https://www.springwise.com/innovatio…/plastic-waste-products
https://www.scientificamerican.com/…/a-new-twist-on-artifi…/
https://www.bpf.co.uk/…/appl…/about_plastics__packaging.aspx
https://www.bpf.co.uk/…/Plastics_in_Electrical_and_Electron…
