පඩුවන් බස්සා, Otus thilohoffmanni

Article no-03
Rashali Pieris

පඩුවන් බස්සා, විද්‍යාත්මකව හැදින්වුවොත් Otus thilohoffmanni, ශ්‍රී ලංකාවේ සංරක්ෂනය කර ඇති කිතුල්ගල, සිංහරාජ වනාන්තර වල ගැවසෙන ඉතා කුඩා, තඹ පැහැති බකුසු විශේෂයක්. ප්‍රවීණ පක්ෂි විද්‍යා පර්‍යේෂක දීපාල් වරකාගොඩ මහතා විසින් 1995 නිරීක්ෂණය කරනු ලැබ, 2001වසරේ දී නිශ්චිතව හදුනාගත් පඩුවන් බස්සා, 2004 දී ශ්‍රී ලංකාවේ 27 වන ඒකදේශික පක්ෂියා ලෙස නාමාවලියට එකතු වුණා.
ඔවුන්ටම ආවේණික වූ “පූ-ඌ” (poo-ooo) නාදයෙන් හඩගාමින්, පාන්දර යාමයේ කෘමියන්, සලබයන් වැනි ගොදුරු සොයා එළි බසින මේ කුඩා බස්සන්ට ආහාර සදහා වෙනත් නිශාචරන් හා ඇත්තේ අඩු තරගයක්. ඒ ඔවුන් එළි බසින කාලය, වෙනත් බස්සන් කැදලි කරා යන කාලය හා සම නිසයි. පඩුවන් බස්සා, මෙය ඇතුලු තව බොහෝ ලක්ෂණ වලින් තම Otus ගනයේ බස්සන්ගෙන් වෙනස් වනවා. හිස කදින් වෙන්කර හදුනාගන්නට නොහැකි තරම් වූ කෙටි ගෙල, පඩු නොහොත් තඹ/ ලා දුඹුරු පැහැති, කුඩා කලු තිත් සහිත පිහාටු, තැඹිලි-කලු නෙත් යුවල, සුදු පැහැ හොට සහ පාද, විශේෂයෙන්ම pseudo ear tufts එම ලක්ෂණ වලින් කිහිපයක්. සම්පූර්ණයෙන් වැඩුණු පසුත් සෙ.මී. 16-17 පමණ දිගකින් සහ හිසේ සිට වලිගය තෙක්ම එකම පලලකින් යුතු වූ ශරීරය නිසා, ඉතා ලාක්ෂණික පෙනුමක් පඩුවන් බස්සා සතු වනවා.
නමුත් කණගාටුවට කරුණ නම්, ඇනිමාලියා රාජධානියේ, “කෝඩේටා” (Chordata) වංශයේ, “ආවේස්” වර්ගයටත්, “ස්ට්‍රිජිඩි”, එනම් “true owl” කුලයට හා “ඕටස්” (Otus) ගණයට අයත් මේ පක්ෂියා, IUCN රතු දත්ත පොතට අනුව, වද වී යාමේ තර්ජනයට මුහුණ පා ඇති (EN/ endangered) සත්වයෙක් වීමය. 2006 වන විට Serendib scops owl විශේෂයේ ඇතැයි සැලකෙන ඒකයිකයන් ගණන 80ක් පමණයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ පාරිසරික විවිධත්වයේ අති විශිෂ්ඨ නිර්මාණයක් වූ පඩුවන් බස්සා, මිනිස් ඇසින් සැගවී පාන්දර යාමයේ තව බොහෝ කලක් නිදහසේ හඩ ගාමින් ලකඹර සරසනු ඇතැයි අපි ප්‍රාර්ථනා කරමු.